Oferujemy badania elastograficzne wątroby wykonywane aparatem FibroScan przez certyfikowanych hepatologów.
Od kwietnia 2017 roku wykonujemy badania elastograficzne wątroby aparatem FibroScan.
Elastografia jest obecnie najważniejszą metodą zastępującą biopsję w ocenie włóknienia wątroby dzięki nieinwazyjności, powtarzalności i dokładności.
-
●
Dlaczego pomiar włóknienia wątroby metodą FibroScan warto wykonać w naszej przychodni?
W przychodni Hepatolodzy badania elastograficzne wątroby są wykonywane przez lekarza – doświadczonego hepatologa, będącego certyfikowanym diagnostą badań FibroScanem z dużym doświadczeniem zarówno naukowym jak i praktycznym. Przy wykonaniu badania bierzemy pod uwagę szereg kryteriów zwiększających wiarygodność wyniku - fazę oddechu, sposób ułożenia pacjenta. Sprawdzamy również heterogeniczność miąższu wykonując najpierw pomiary próbne w różnych miejscach wątroby, aby nasze pomiary włóknienia nie były obciążone błędem próbki. Pracujemy na oryginalnym, corocznie kalibrowanym aparacie firmy Echosens. W trudnych sytuacjach miejsce do wykonania pomiaru wyznaczamy drogą klasycznego badania ultrasonograficznego.
Jednocześnie chcemy podkreślić, że w naszej przychodni elastografy FibroScan wykorzystujemy do oceny włóknienia wątroby. Nie wykonujemy elastografii śledziony i orientacyjnych ocen stłuszczenia wątroby (CAP), które są dostępne w niektórych innych przychodniach. Podzielamy uwagi Europejskiego Towarzystwa Badań nad Chorobami Wątroby z 2021 roku i uważamy, że pomiar twardości śledziony w chwili obecnej nie ma zastosowań klinicznych i ograniczony jest przez brak badań porównawczych z innymi metodami. W naszej przychodni do oceny stłuszczenia wykorzystujemy w naszej przychodni najnowszy aparat ultrasonograficzny Samsung RS80 Evo. -
●
Jakie informacje daje nam pomiar FibroScanem?
Wykonanie FibroScanu w naszej przychodni pozwala na uzyskanie wiarygodnego pomiaru włóknienia wątroby. Badanie to wskazuje zatem jak bardzo zniszczona jest wątroba osoby poddawanej badaniu. Mówi to pośrednio o tym jak dużo czasu pozostało choremu do marskości, albo czy chory już nie ma marskiej wątroby. W ten sposób można też oceniać poprawę pod wpływem leczenie i ustępowanie zmian o charakterze włóknienia.
W naszej przychodni nie wykorzystujemy natomiast aparatów FibroScan do pomiarów stłuszczenia wątroby (CAP). Więcej na ten temat napisaliśmy w punkcie wyżej. -
●
Jaki jest mechanizm elastografii?
Wiodącym sposobem oceny zaawansowania miąższu wątroby jest badanie aparatem FibroScan (Echosens, Paryż, Francja). Jest to bezbólowa, nieinwazyjna metoda oceny sztywności (spoistości) miąższu wątroby. Postęp przewlekłych zapaleń wątroby polega na włóknieniu miąższu wątroby i tym samym zwiększaniu sztywności tkanki wątrobowej. Badanie FibroScan polega na emisji wibracji o małej amplitudzie, po których emitowana jest fala ultradźwiękowa o niskiej częstotliwości. Następnie dokonywany jest pomiar szybkości rozchodzenia się wibracji w miąższu wątroby. Im sztywniejsza badana tkanka, tym szybciej rozchodzi się fala. Jeden pomiar obejmuje fragment narządu o kształcie cylindra o szerokości 1 cm, długości ok. 4 cm, głębokości 2,5-6,5 cm poniżej powierzchni skóry.
-
●
Jakie są zalety badania elastograficznego względem biopsji wątroby?
W przeciwieństwie do biopsji wątroby, badanie elastograficzne aparatem FibroScan jest badaniem nieinwazyjnym. Nie jest związane z pobraniem krwi, naruszeniem tkanek. Jest zupełnie bezpieczne zarówno dla pacjenta, jak i dla wykonującego zabieg lekarza. Jednym z ograniczeń badań diagnostycznych jest błąd próbki, czyli pobranie niereprezentatywnego dla całego narządu, małego fragmentu. W biopsji wątroby pobierana jest 1/50.000 całego narządu. W badaniu elastograficznym badaniu poddany jest przynajmniej 100 razy większy fragment narządu – cylinder o szerokości 1 cm i długości 4 cm. Tym samym ryzyko błędu próbki jest 100 razy mniejsze.
Inne zalety badania elastograficznego względem biopsji wątroby to większa powtarzalność pomiaru dzięki zmniejszeniu zmienności zależnej od osoby oceniającej badanie lub warunków zewnętrznych (ang. inter- i intra-observer variability).Istotne korzyści badania elastograficznego to również krótki czas oczekiwania na wynik (wynik wydawany zaraz po badaniu), krótki czas badania, możliwości wykonania badania w trybie ambulatoryjnym. Z perspektywy hepatologa istotne jest to, że badanie elastograficzne przyjmuje wartości na skali liniowej, a włóknienie w biopsji oceniane jest na skali stopniowej, najczęściej uwzględniającej 5 stopni (0 – brak włóknienia, 4 – marskość wątroby).
Elastografia daje także możliwość selekcji chorych pod względem zaawansowania marskości wątroby, której nie daje biopsja wątroby.
-
●
Jaką przewagę ma biopsja wątroby nad badaniem elastograficznym?
Biopsja wątroby jest nadal uważana za najdokładniejszą metodę diagnostyczną, dającą dużo więcej informacji. Pozwala ocenić nie tylko stopień włóknienia, ale często także przyczynę zapalenia wątroby i jego nasilenie lub obecność chorób towarzyszących na co nie pozwala elastografia. Ponadto biopsja pozwala na różnicowanie nawet niewielkich stopni włóknienia, między F0, a F1, z czym często gorzej radzi sobie elastografia.
-
●
Jakie są przeciwwskazania do badania elastograficznego wątroby?
Producent zaleca ostrożność podczas kwalifikacji do zabiegu kobiet w ciąży. Od 2017 obecność kardiowertera/defeibrylatora lub stymulatora serca nie jest już przeciwwskazaniem do zabiegu. Badania elastograficznego wątroby aparatem FibroScan nie należy wykonywać u osób z masywnym wodobrzuszem lub ranami w obrębie jamy brzusznej.
-
●
Jak przygotować się do badania FibroScan?
Badanie elastograficzne aparatem FibroScan nie wymaga specjalnego przygotowania. Większość ośrodków zaleca wykonywanie badania po min. 3 godzinach od ostatniego posiłku, gdyż zjedzenie posiłku może nieznacznie zaburzać pomiar. W Przychodni korzystamy jedynie z bardziej wiarygodnej głowicy M, unikamy wykonywania badania głowicą XL. Z tego powodu u chorych ze znaczną otyłością uzyskanie wiarygodnego wyniku nie zawsze będzie możliwe. Oczywiście w takim przypadku opłata za badanie nie zostanie pobrana.
-
●
Jak przebiega badanie elastograficzne wątroby?
Podstawowa przewaga badania FibroScanem nad biopsją wątroby polega na łatwości jego przeprowadzenia. Badanie trwa około 5-8 min (łącznie z przygotowaniem). Przed badaniem lekarz przeprowadzi krótki wywiad, a po badaniu otrzymacie Państwo dodatkowo krótki komentarz do swojego badania. Podczas pomiaru pacjent leży z uniesionym ponad głowę prawym ramieniem. W prawe międzyżebrze przykładana jest sonda przypominająca sondę aparatu USG. Chory odczuwa jedynie delikatne wibracje w okolicy badanej. Nie dochodzi do perforacji skóry, nie jest również potrzebne badanie krwi. Podczas badania wykonywane jest min.10 pomiarów, a ostateczny wynik jest wartością uśrednioną, podawaną w kilopaskalach (kPa). Wynik wydawany jest bezpośrednio po badaniu.
-
●
Jak interpretować wynik badania elastograficznego FibroScan?
Wyniki badania zawierają się między wartościami 2,5 a 75,0 kPa: im wyższy wynik, tym wyższa spoistość miąższu wątroby i włóknienie jest uznawane za wyższe.
Przykładowy wynik przedstawia rycina:
Ryc. Przykładowy wynik badania elastograficznego wątroby wykonanego aparatem FibroScan. Wynik badania umieszczony jest w polu E median – w tym przypadku wyniósł 3,5 kPa. Zwykle na dole strony jest krótki komentarz opisowy przyporządkowujący danej wartości elastograficznej konkretny stopień włóknienia. Na wykresie prezentowane jest 10 kolejnych udanych pomiarów elastograficznych. W wyniku badania niezwykle ważne są 2 parametry: IQR/med., który odzwierciedla zmienność wykonanych 10 pomiarów i nie powinien przekraczać 30% (im mniej, tym wynik jest bardziej wiarygodny) oraz success rate (stosunek liczby poprawnych pomiarów do całkowitej liczby pomiarów), który powinien wynosić min. 60%.
Ważne, żeby interpretacji wyniku dokonywał ekspert – hepatolog biegły nie tylko w diagnostyce i leczeniu chorób wątroby, ale również w interpretacji wyników elastografii.
-
●
Kiedy badanie elastograficzne wątroby aparatem FibroScan może nie być wiarygodne?
Wszystkie sytuacje, w których dochodzi do zwiększenia grubości tkanki między sondą a wątrobą, mogą być ograniczeniem badania. Wykonanie badania elastograficznego FibroScan może być trudne u osób z grubą tkanką podskórną, wąskimi międzyżebrzami oraz wodobrzuszem.
Coraz więcej wiemy też o różnych czynnikach mających wpływ na badanie elastograficzne mogących zawyżyć lub zaniżyć wynik. Wynik badania jest istotnie zawyżony u chorych z dużą aktywnością transaminaz i wraca do normy w miarę spadku aktywności ALT. Wynik zawyżać może również cholestaza, duże zmiany ogniskowe wątrobie na torze badania oraz zastój krwi w obrębie wątroby (np. w niewydolności serca). Wynik może być zaniżony u chorych z marskością wielkoguzkową, ponieważ posiadają oni relatywnie mniej tkanki włóknistej niż w marskości drobnoguzkowej. Wzrost ciśnienia wewnątrzbrzusznego, np. podczas manewru Valsalvy, również może wpłynąć na wynik badania.
Generalnie, u ok. 2,5-10% osób poddawanych badaniu elastograficznemu wątroby aparatem Fibroscan wyniku nie można uzyskać, najczęściej z powodów technicznych. Badanie częściej nie udaje się lub jest niewiarygodne u osób z BMI > 30 kg/m2, u chorych powyżej 52. roku życia i z cukrzycą typu 2.
Niezwykle ważne jest, by wynik badania był zawsze interpretowany przez hepatologa w odniesieniu do choroby i innych wyników badań.
-
●
Kiedy zlecać badanie elastograficzne wątroby?
Badanie elastograficzne FibroScan wykonuje się zarówno po to, by ocenić stopień zaawansowania choroby wątroby („stopień zniszczenia wątroby”) u chorych, u których została ona właśnie wykryta, jak i u chorych z przewlekłymi chorobami wątroby w stałych odstępach czasu, by ocenić postęp włóknienia.
-
●
W przypadku jakich chorób wątroby warto wykonać badanie elastograficzne FibroScan?
W piśmiennictwie opublikowano już prace dotyczące zastosowania badania FibroScan w praktycznie każdej chorobie wątroby. Najdokładniej zbadano elastografię w wirusowych zapaleniach wątroby, jednak wyniki są wiarygodne również w przypadku stłuszczeniowej choroby wątroby, autoimmunologicznym zapaleniu wątroby, w chorobach cholestatycznych, koinfekcji HIV z WZW oraz alkoholowej chorobie wątroby.