Choroby wątroby

Zmiany ogniskowe wą­tro­by są pro­ble­mem dia­gno­sty­cznym o ro­sną­cym zna­cze­niu. Głó­wnym czyn­nikiem od­po­wie­dzia­l­nym za ten stan rze­czy jest upow­szech­nie­nie się ba­dań ultra­sono­grafi­cznych, które czę­sto przy­pad­kowo wykry­wają obe­cność nie­prawi­dłowych ognisk w wą­tro­bie. Bardzo często zmiany te nie dają ża­dnych dole­gli­wości i gdyby nie wyko­nanie ba­dania usg chory nie domy­ślałby się ich istnienia.

Należy podkreślić, że zdecydowana większość zmian stwierdzanych w wątrobie ma charakter łagodny. Do najczęstszych zaliczamy naczyniaki (które występują nawet o ok. 7% populacji), torbiele, ogniskowy rozrost guzkowy (FNH) czy gruczolaki. Nie zawsze wiemy dokładnie jaka jest ich przyczyna, mogą być wrodzone lub nabyte, na powstawanie niektórych mają wpływ hormony płciowe. Często do ich pewnego rozpoznania wystarczy badanie usg (jak w przypadku torbieli prostych). Jeśli jednak obraz zmian ultrasonograficznie nie będzie jednoznaczny lekarz poprosi o wykonanie badań obrazowych z kontrastem (jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny).

Różnicowanie między zmianami łagodnymi również ma istotne znacznie, gdyż np. gruczolaki, mimo, że łagodne, są związane z ryzykiem przemiany w zmiany złośliwe, dlatego konieczne jest monitorowanie ich wielkości w okresowych badaniach usg.

Specjalne miejsce wśród zmian łagodnych zajmują torbiele pasożytnicze (powstające jako konsekwencja zakażenia bąblowcem lub amebą). Zwykle różnią się od torbieli prostych ultrasonograficznie, a ich diagnostykę uzupełniają badania serologiczne. Wymagają również innego, swoistego leczenia.

Znacznie rzadsze natomiast zmiany złośliwe dzielimy na pierwotne nowotwory wątroby (HCC – hepatocellular carcinoma) oraz wtórne (przerzuty).

Wątroba jest miejscem gdzie umiejscawiają się przerzuty nowotworów wielu innych narządów, takich jak: jelito grube, trzustka, żołądek, płuca, sutek, skóra, jądra czy narząd rodny. Mimo, że przy użyciu badań obrazowych potrafimy bardzo dokładnie opisać zmiany złośliwe w wątrobie, do pewnego ich rozpoznania konieczne jest wykonanie biopsji i zbadanie materiału pod mikroskopem. Tylko badaniem histopatologicznym można jednoznacznie określić rodzaj nowotworu i dobrać odpowiednią terapię.

Odmienną zmianą jest pierwotny rak z komórek wątroby (HCC). Występuje kilkukrotnie rzadziej niż przerzuty, ale jest jednym z nowotworów, którego częstość występowania wyraźnie rośnie w ostatnich latach. Wystąpieniu tego guza sprzyjają przewlekłe choroby wątroby prowadzące do marskości, zakażenia wirusami HBV i HCV, nikotynizm, obciążenia genetyczne. Wykryty na wczesnym etapie jest prawie zawsze całkowicie uleczalny. Z tego powodu zaleca się okresową kontrolę usg osobom z grup ryzyka.

W leczenie chorych z pierwotnym rakiem wątroby zaangażowany jest zespół specjalistów składający się z hepatologa, radiologa, chirurga transplantologa, onkologa. Wybór strategii leczenia zależy od zaawansowania choroby oraz stanu chorego.

Warto również podkreślić, że część zabiegów małoinwazyjnych związanych ze zmianami ogniskowymi wykonuje przeszkolony hepatolog, np. diagnostyczne biopsje celowane guzów pod kontrolą usg, niszczenie zmian nowotworowych przez wstrzykiwanie do nich alkoholu czy drenaż torbieli.